KALA PURANA

KALA PURANA

Om Awighnamastu,

Iti kalapurana, maka purwaka Sanghyang Çiwa ring swarga Çiwaloka, kawuwusen Bhatara Çiwa, hana putranira kalih siki laki-laki, kang panuwa Sanghyang Kala, kadi tapning raksasa warnanira, kang ari Sanghyang Pancakumara ngaranira, kari raré, apekik warnanira, sira Bhatara Kala duk mijil sandyawéla, ri dina wrespati, pon, wara wayang. Sang Hyang Pancakumara duk mijil sedek prabata, ring dina, ça, kliwon, wara wayang.


Sanghyang Kala matapa ring sema stananira. Ikang raré Sanghyang Pancakumara, kari hanéng swarga, iningu dé yayahira Bhatara Çiwa. Mangké tucapa sampun aluhur Sanghyang Kala, winéh nugraha dé Hyang Kasuhun Kidul, wenang anadah wwang, sawijiling wara wayang, salwiring wwang lumaku tengah ngwé bener, mwang wang lumaku ring sandyawéla, mangkana panugrahanira Sanghyang Kasuhun Kidul.

Dadia ménget Bhatara Kala, ring kadharmanira, apan hana arinira pareng mijil ring wuku wara wayang, wenang pinaka tadahnira, apan Sanghyang Pancakumara aweton wuku wara wayang, ring dina, ça, kliwon. Yatika dénira Sanghyang Kala manangkil i yayahira Bhatara Guru, satekanireng swarga, pranamya tānembah i jengira Bhatara Çiwa, mojar Bhatara Çiwa ring sutanira ; “duh anaku Hyang Kala, bagé kamayangan tekan ta ring rama ya bapa, aparan prayojanan ta, dak warah ri bapan ta, manawi wonten pamidin ta ri kami.”
Ling sang hyang kala; “singgih doning padgata kala anak ta dateng, ulun aminta tadahan ri jeng Bhatara, kadi pasungira Sanghyang Kasuhun Kidul ri pinakang hulun, manawa wruhé jeng Bhatara, aneda kang raré si Pancakumara arining hulun, tinadah mami, apan wetunya sang aweton ring tumpek wayang, wang aweton mareng wuku wara wayang, pinaka laba mami”. Mangkana ling sang hyang kala.


Sumawur Bhatara Çiwa; “lah ya ta anaku Hyang Kala, kaya lingmu ri kami, hulun nugraha, mené hana pasamayang ku ri kita laki, lamakané kita amangguh ayu katekéng jemah, kita tan wenang anadah wang yang durung akupak, aywa kita anadah antékakena rumuhun.”
Mangkana ling Bhatara Çiwa, misinggih Hyang Kala, manembah amwit ri pada Bhatara Çiwa, ling Bhatara; “rahayu tānaku yang mangkana”.

Henengakena ikang kata sakareng, sawatara wonten limang tahun, ménget Bhatara Kala ri samaya, umedek muwah, ring jeng Bhatara Guru, muwah aminta sanaké sang Pancakumara. Ling Bhatara; “hana patanggeh mami ri kita anaku, malih akajeng, antya kena dénta.”
Ling Sanghyang Kala; “anak paduka Bhatara anuhun”, muwah amwit Sanghyang Kala, muwah ri wésmanira nguni. Tucapa Bhatara Çiwa amecikana putranira, Sanghyang Pancakumara, winastwan dé Bhatara Guru, tan wenang atuha, kéwala raré juga, tucapa huwusnya sakajeng, muwah datang Bhatara Kala, manangkil i Bhatara Guru, aminta Sanghyang Pancakumara, mangkana ling Bhatara Çiwa asung wacana ring putra nira;
“kamung anaku sang Pancakumara, tan urung kita mangké, tinadah dé kakan ta Sanghyang Kala, ri tekaning dina çaniscara kliwon, wayang, kunang mené ana pangupayangku, pamahayu sariranta, wenang tinular i wang ring mrecapada, katekéng delaha. Mangké hana mami rumenga wreta sujati, hana rakwa ratu lewih ring madyapada, maka ngaran prabhu Mayasura, ratu jumeneng ring Kretanagara, marangka kita anaku, amenda mekula kita, aminta sraya ri sira, maka pangiléng urip ta, apan kakan ta Hyang Kala, malih tigang dina mangké, ring çaniscara, kliwon, wayang, arep anadah sariranta, lah agé kita tumurun maréng mercapada, angulati ratu ring Kretanagara. Neher winastwan ta sang pancakumara, astu kita anaku dirgayusa pari purna”. Mangkana ling Bhatara Çiwa.

Anembah amwit sang Pancakumara, mintar turun ring madyapada, dumunungéng bumi Kretanagara, jumujugéng pura nira sang prabhu Mayasura, sedang tinangkil ing bahudanda nira kabéh. Tadanantara, datang Sanghyang Pancakumara, makidupu sumungkemi pangkwanira Sang Prabhu, kagyat sang nata Mayasura, agya atanya ri sang wawu prapta, lingnira;
“‘i aparan kita wong raré teka sumungkem i kisapwangku, saha tawan-tawan tangis, lah warahakena”.
Mojar sang raré cili, maka ngaran Pancakumara, tan ana wanéh don mami dateng, aminta sraya angilén ri jeng maharaja, sawétning hana kakangku sanak matuha, winéh nugraha ring Sang Hyang Kasuhun Kidul, sinung nugraha amangan wwang, asing aweton wuku wara wayang, wenang tinadah dé Sang Hyang Kala, hulun aweton ring dina çaniscara kliwon wayang, yatika donyānakta prapta, aminta sraya mengilen rijeng sri naranatha, lamakané kari angesang, mangkana ling sang Pancakumara. Ujar sang prabhu, uduh anakku sang Pancakumara, yan mangkana, kami angilekena kita. Irika ta sang para mantri kabéh, kapwa sumungsung sadateng sang Pancakumara, pada awelas ri sira. Mojar sang prabhu Mayasura, duh masku sang Pancakumara, aywa sangsaya, ingké angilen ri kadatwan mami, munkari agesang yéki si Mayasura, mangké kami makon ring tanda mantri kabéh, angatag pwékang péka yoda, prasama rabdang sanjata kita daran marahéng dalem puri, prayoda mami mengemit kiténg yawa, tumandang i sadatang Sanghyang Kala, arep mami amagut kasinga wikrama né Sanghyang Kala, mangkana lingira sang prabhu, tandwa tinuntun sang Pancakumara, marahéng jero kadatwan, henengakena.

Tan dwa kinon dé sang prabhu, anabeh teteg agung, saha rabdang sanjata, kinon angider i puri sang prabhu, kinon amagut satekanira Sang Hyang Kala. Amangké sampun ira sang Pancakumara, angilén ring kadatwanira sang prabhu Mayasura.

Tucapa muwah Bhatara Kala, apan teka samaya sangkétanira nguni, ri tekaning dina çaniscara kliwon wayang, lumaris Sanghyang Kala manangkil i Bhatara Guru, umungwakena waneng sangkétanira nguni. Ling Bhatara Çiwa, lah ménget kami sobayang ku kita laki, mangké kami asung nugraha, kaya pamuhun ta ri kami, anadah sang Pancakumara, lah ruruhen dén ta, apan yan uminggat sangkéng swarga, Manawa turun maréng mrecapada, irika baksan ta, apan aramihana ring swarga, yan kita ingké amangan wwang, mangkana ling Bhatara Guru. Dadya amisinggih Sanghyang Kala anembah amwit ri jeng Bhatara Guru.
Tucapa ri lampah Sanghyang Kala, tumurun maré mrecapada, irika Bhatara Guru, mangen angen kahaywan i putranira, amastu dénya amanggih kadirgayusa.

Tucapa ri datang Sanghyang Kala hanéng madyaloka, kahambung-hambung né sang Pancakumara, apan hanang wijayamala, mara wontening bhumi Kretanagara, jumujug sira ngkana, kapanggih punang wwang pada sregep anengen sanjata, wawang Hyang Kala matanya rikang wwang agelar kabéh, boh kamung manusa kabéh, angapa don ta amanguna gelar, sangkep ing wara yuda, saha busananing aperang, sang apa satrun ta warahen tāku dé mu kabeh, lamakané ngong weruha, mangkana patanya Sanghyang Kala. Mojar sang tinakwanan, kami kinon dé sri maharaja, manglagana kamung Kala, kinon amejahana kamung, dosanta anadah wwang. Sumahur Sanghyang Kala, langgah ujarmu kamung manusa, wéhana Sang Pancakumara, mula tatadahan ingong, agawé paran gumegeti Sang Pancakumara, mula baksananing ngong, yan tan sawéhan mu, masa kamung huripa dén i ngong, sawur manuk kang prayoda kabéh, ah tan pawéh nghulun, irika kroda Sanghyang Kala, pinupuh tang para yoda kabéh, rinebut Sanghyang Kala, déning prajuriténg Kretanagara, tan pangrat sengit Sanghyang Kala tiniban wara sanjata, malayu wadwa kabéh, sésaning mati, akwéh atawan kanin, rinujak dé Sanghyang Kala, tan hana wani mulat ngaranya, hana umaturi sang prabhu, ryalah tang pékayoda, aperang lawan Sanghyang Kala, irika sang prabhu Mahasura, gelis mantuk sakéng watangan, marahé dalem puri, mawuwus i sang Panca Kumara, kinén angilen sakahyun ira, mojaraken wadwanira sampun alah, muwah ling sang prabhu, ri Sang Pancakumara, ndah mangké nghulun mamwat pejah, tumangguh i kita, tumandang i pamuk Sanghyang Kala, mulihéng wiraloka. Mangkana pawekas Sang Prabhu Mayasura, tucapa Sang Prabhu, atanding kadiran kalawan Sanghyang Kala, njorok jinorok, yan pira kunang swénira yuda, pejah sang prabhu tan pasara. Annuli angranjing Sanghyang Kala ri jeroning kadatwan, rinuru sang Pancakumara, masowé nora kapangguh, dadi inambung dé Bhatara Kala, wijayamala nira, cihna ni déwata, huryan i sampun mijil sang Pancakumara, binuru nira muwah, dadi kapanggih ring marga agung, atawan tangis sumambé Bhatara, tan dwa sinikep dé Bhatara Kala, neher anela, tan katakana.
Tucapa Bhatara Çiwa, rumenga pasambat i putra nira, sigra tumurun pareng lawan Bhatari Sri, anglinggih i lembu lanang swéta warna, mijil saking ambara, irika Bhatara Guru, amastu Sanghyang Kala, umutah, lingira astu Sanghyang Kala umutah, dumaleg Sanghyang Kala, dadi mijil Sanghyang Pancakumara, malayu tan pamput-amputan, ilang tan pajamuga, kapanggih Bhatara Çiwa akalihan lawan Bhatari Sri, anitihi lembu lanang sweta warna, lumaku tengah ngwe bener, kamantyan kroda nira sang hyang kala, arep anadah bapa ibu nira, umangang tutuknya kadi singha rodra, annuli mojar bhatara Çiwa, lingnira, ih aja kita anadah bapa ibunta. Ujar sang hyang kala, dah salah lampah bapa ibungku, asing wwang lumaku-laku masa tengah ngwé bener, wenang tinadah mami, mangkana ling Sanghyang Kala. Mawuwus Bhatara Çiwa, lah ya wenang kaya ling ta, nanghing yan kena dén ta njepani cacangkriman mami, mangké bapanta ngawistarakena, yan kena dénta, tadah bapa ibun ta, tekaning lembuning hulun. Misinggih Sanghyang Kala, ling Bhatara Çiwa ;

Astapada sasti karno, Dwi srennggi sapta locanam
Catur buja trinabinca, Eka baga dwi purusah.

Maswé Bhatara Kala, umangen-angen lwiring sapta locana, tan wruhnya ri socaning kalpika kara sanunggal, lyan sangké rika, kena dénira anjepani tan dwa swé pitungka Sanghyang Kala, lawan Bhatara Çiwa, anjapani cacangkriman sang bapa, yan amésem ri dalem ati swacita Bhatara Bhatari, ri kémengan Sanghyang Kala. Tan dumadé, sayan lumingsir palaku Sanghyang, wandé Bhatara Kala manadah Bhatara Bhatari, apan ya alah acacangkriman dé bhatara Çiwa, mur Bhatara Bhatari mulihéng Çiwapada muwah.

Tucapa Bhatara Kala, muwah inambung gandané, wijayamala hira Sang Pancakumara, binurunira muwah, dadi hana wwang anlesang lalang ring nadi, kari mabanda kalih, katon sang Pancakumara, sumurup ri tengahing alalang, tan dwa sinambut ikang alalang, linukar dénira, humesang Sang Pancakumara muwah ring doh, krodha Bhatara Kala, winastwan ikang wwang aneles i alalang atali kalih, ujaré, syapa jwa ngenceba alalang matali dwa, nora nuculan talinya lagi manunggal, astu wwang mangkana mené katekéng jemah, tan pawali dadi janma muwah. I telah mangkana, muwah binuru sang Panca Kumara, katon angepep ri sor ing kalumpu, ri sornya, ana indan aking, sahang ika pinesel tan inuculan talinya, irika sumurup Sang Pancakumara annuli ginogo dé Bhatara Kala, dadi meleca Sang Pancakumara, muwah malayu maréng doh, krodha Sanghyang Kala, tur amastu. Nyén jwa ngedang sahang beten jinengé, twara mbusana taliné, astu tan dadi janma mwah.

Muwah kaburu Sang Panca kumara katon sumurup ri cangkeming standila, muwah ginogo dé Bhatara Kala, dadi meleca karirun, apan nora tinutupan rirunya, krodha Bhatara Kala, tur amastu. Nyén jwa mapunpun twara ngempetin riruné, wastu tan pandadi janma muwah.

Mangké tucapa sampun sandékala, nora kapanggih Sang Pancakumara, binuru dénira. Dadi hana kapanggih, wwang matukar lawan sanaknya, neher binaksa dé Sanghyang Kala, tur winastu kang rat, syapa juga ingkang wwang, marebat masa sandékala, wenang ya tinadah déningong, mangkana tantu Bhatara Kala, muwah rinuruh Sang Pancakumara katekan ratri masaning tengah wengi, hana wwang dalang angwayang nemonin wuku tumpek wayang, Sang anama Empu Légér ngwayang, sampun angarepakena wayang saha juru redepnya wus tinabeh, swaranira manis arum, Kancit datang Bhatara Kala amuru Sang Pancakumara, anangis sang Pancakumara, amelas arsa, ngasraya minta urip, les sumungkem ri pangkwaning sang dalang, dadi kagyat Empu Leger, tur angeling, duh syapa déwa kumureb ring kisapwan kuné, ling sang tinanyan, hulun mangaran Sang Pancakumara, anakira Bhatara Guru, aminta urip ri sang pangempwan, nghulun maya tinadah dé kakaning hulun Bhatara Kala, sinung nugraha ri Sang Hyang Kasuhun Kidul, salwiring wwang aweton ri wuku wara wayang, hulun metu ring dina çaniscara, kliwon, wara wayang, ya tika pangasraya mami ri sang pangempwan, angeling Empu Leger, duh masku awelas aku ri kita, hulun mangilwanen kita, sinambat Sang Pancakumara, sinurupaken ring lyang ing pring palawah ing redep, redep nga ; gendér. Tan kocapa Empu Leger muwah ngwayang, anutugaken palakwaning carité nguni. Sedeng ramya nikang wayang, jag dateng Sanghyang Kala, jumujug maréng banten, dahat lapa wlekang, tan dwa binaksa salanlaning babangkit kabéh, enti tanpasésa dénira, widi widananing ngwayang, dadi katawurag sang angwidu, mwang juruning mradangga, tekaning wwong anonton, pada andulu warna nira Sanghyang Kala, kadi trapning raksasa ngawatara, ireng warnanya, bang rambutnya, muriring awrut-awrutan, socanya lwir téjaning wintang tumambaga, ageng aluhur pangadegnya, amaya-maya jati sira. Mojar Empu Légér, agawé paran paduka Bhatara Kala, jag umangan pabanten ingsun, nguniwéh durung huwusan manira angwayang, ring endi mami ngamét widi-widana muwah, ling Bhatara Kala, wéhen tadahan mami Sang Pancakumara, apan kita umungupaken ringké, ya doning hulun umangan pabanten ta, kamu wwong dala salah, sawur Empu Légér, ndi hana wwong mawéh, yan durung hana paminta, satrunta Sang Pancakumara ngasrayéng urip ri kami, yan hana pamintan ta rumuhun, wenang kami pawéh tan pawéh, apan durung hana pamintanta ri kami, jag baksa pabantening nghulun, Bhatara Kala salah, yan suluhin ring dharmasastra, pamutusira Bhatara manunguni, pasilihan pabantening hulun mangké, Bhatara kala kahehan déning hulun, kang abecik mangké, paduka Bhatara asung nugraha ri pinaka nghulun, pakenaning jagat kabéh, dénya wruha, pasampritining hulun kalawan kita, mené purwakanya, wang anawur hutang ri kita, salamlaming pabangkit dén agenep, salwiring wwang aweton ring wuku wara wayang, marya kita manadah iriya, yan tan ya manawur hutang ri kita, sakahyun ta Bhatara Kala, maka mimita, sanak ta Sang Pancakumara, kasampurna dé Bhatara Kala, kawruhana déning wwang kabéh, unggwaken ring rerepi nugraha ta ri nghulun, kawruhana déning wwang kabéh teka delaha, wedaran ku sanakta Sang Pancakumara, aywa suma, winetwaken Sang Pancakumara dé Empu Légér.

Irika somya wat ira Bhatara Kala, suka ambaksa Sang Pancakumara, sampun karenga sojarira Empu Légér, sangké jeroné talawah, wenang maka pakretining jagat, masihéng salira nira, mur Sang Panca Kumara mantukéng swargaloka, kari Empu Légér angucap-ucap lawan Bhatara Kala, duh bapa Empu wwong amangku dalang, wadu ngaran ta wanéh, kawruhana déning wwang, kasuguhan ta amangku dalang ngaranta, kreta nuraga ki ring rat, maha budhi métri karuna swabhawanta ri rat kabéh, maka purwaka sakak mami, sampritan ta ri nghulun, masinggih mami sawuwusta, pagehakena kita amangku dharma pawayangan. Nityasa méngeta kita ri kami, wenang kita nibaken panglukatan ira Empu Légér katekeng jemah, iri pangabantenya nimitanya kadi dangu.

Iti pabanten panglukatan Mpu Légér, lwirnya; angadekakena sanggar tutuan, munggah suci 2, soroh, genep salamlam ing banten suci kadi dangu, ring sornya, pabangkit asoroh, genep saruntutan ing pabangkit kadi dangu, ma arta 4500. muwah caru sor ning sanggar tutuan, sata manca warna, olah anut urip kadi dangu, walulangnya layang-layang, seganya anut urip amanca désa. Malih banten penebasan sang aweton, angadekaken lahapan mabucu tiga, munggah suci asoroh genep, maulam itik mabé tutu genep salamlam ing suci kadi dangu, sasalah arta 1700, muwah bantené ri sornya, penek putih 5, iwaknya sata putih winangun urip. Muwah sanggah cukcuk 2, genahang ring tangun-tangun keliré, malamak magantung-gantungan, munggah banten tumpeng pada madanan, kembang pahyas, lenga wangi burat wangi, sarnanya sakabwatan.

Muwah banten sang mangawayang, suci 1, saruntutan ipun genep kadi dangu, iwaknya itik mabé tutu, saha pula gémbal, masekar taman, pajegan 1, canang pangkon, daksina sarwa 4, m arta 500, peras panjeneng, segehan agung. Wadah tirta panglukatan sang Empu Légér, sangku suda-mala, matatakan beras, benang, arta 225, mwang sekar mawarna 11 warna, mwang rwi-rwi, samsam bija kuning, telas.

Tucapa mangké Bhatara Kala, agendu rasa, kalawan émpu Légér. Ling Empu Légér, pukulun paduka Bhatara Kala, mangké yatika bantené anggén manira, panyampurna krodha Bhatara ri anten ta, sang anama Sanghyang Pancakumara, pinaka panyuda mala geleng Bhatara, muwah teka ring delaha, yan hana raré metu ring wuku wara wayang, yan tan hana waliné, banten pamukum jiwa ri Bhatara, mawali déning panglukatan Empu Légér, yan tan mangkana, mangka wenang hyun Bhatara, anibani danda, anggeringi adyapi tinadah dé Bhatara, akahyun ta wenang, anangkaléni, winastun ta, tan pandadi janma muwah, atmanya dadi byu kahikik, tumuwuh tengahing alas. Kunang wwangé yan sampun malukat ring wayang, déning panglukatan Empu Légér, aywa Bhatara anangkaléni, mwang anadah, mangkana bisamané Empu Légér ri jeng Bhatara Kala.

Masinggih Bhatara Kala, mojar Bhatara Kala muwah, lah ya Empu dalang, i wruha pwa kita, yan hana wwang malaku tengah ngwé bener, lumasa sandékala, lungha masa ning tengah wengi, ika wenang ngong anadah, pinaka béla ning hulun, panugraha nira Hyang Kasuhun Kidul, mangkana ling Bhatara Kala, mawuwus Empu dalang, sakaharep dé Bhatara pukulun. Télas mangkana nubaya hitanira sang rwa, mur Bhatara Kala, mulih ing stana nira nguni, Empu Légér huwus angringgit, wong kabéh pada mulih kuwu nira sowang-sowang.

Telas. Iti kalapurana.
Share:

SEKHA SANTHI DANG DING DONG

SEKHA SANTHI DANG DING DONG
Silahkan klik gambar
OM SWASTYASTU - SELAMAT DATANG DI ARYAWANGSABLOG - SEMOGA BERMANFAAT

daftar isi

Total Tayangan

Powered By Blogger

Categories 2