KAMUS SANSEKERTA – INDONESIA
Oleh :
Dr. Purwadi, M.Hum
Eko Priyo Purnomo, SIP
__________________________
P
1. pacak : dandan, berhias; pacak baris : menata barisan; pacak
gulu : gerakan leher dalam menari atau joget
2. pacangan : tunangan
3. paceklik : musibah kesulitan bahan pangan secara massal
4. pacima : barat; pacimotara: barat daya
5. pacir : porak-poranda, berceceran
6. pacuh : larangan, tabu
7. pacul : cangkul; pacul bawak : tungkai cangkul; pacul gowang :
jenis rumah tradisional; pacul jejeg : cangkul sejenis tembilang; pacul
slandhok : cangkul yang semuanya terbuat dari besi; pacul unet : cangkul
sejenis tembilang
8. pacung : usulan untuk dipilih
9. pada : 1 kaki; 2 bait
10. padaka : kalung, hiasan leher
11. padamarga : jalan kecil, lorong
12. padamelan : pekerjaan, karya
13. padangan : tempat menanak nasi
14. padarakan : rakyat jelata
15. padha : sama
16. padhak : tempat pembuatan garam
17. padhalangan : pedalangan, seluk-beluk yang berkaitan dengan
wayang dan dalang
18. padhang : terang, bersinar
19. padhar : jemur, dipanasi
20. padharan : perut
21. padhas : batu cadas, batu karang; padhas lintang : batu bintang
22. padhati : pedati
23. padhé : berbeda, berlainan, tidak sama
24. padhek : dekat
25. padhem : padam, mati
26. padhépokan : asrama, perguruan
27. padhet : padat, rapat
28. padhi : padi
29. padhidhing : musim dingin
30. padhilan : sapi pejantan
31. padhiyan : api penghangat, dian
32. padho : layar perangkap
33. padma : bunga teratai; pama éndra : bunga teratai gunung;
padmana: hati yang gembira; padmasana : tahta, singgasana
34. padmi : permaisuri; padni, patni : permaisuri
35. pados : mencari
36. padu : cekcok, berselisih; padu don : cekcok, berselisih
37. paduka : paduka, anda, kamu
38. padunungan : tempat, wilayah, daerah
39. padupan : tempat membakar dupa
40. padureksa : pojok rumah
41. paès : hias, dandan; paèsan : kaca berhias
42. paga : para-para
43. pagagan : huma, ladang
44. pagah : tetap, stabil
45. pagas : pangkas, potong, kitan
46. pageblug : musibah, bencana
47. pageh : tetap, tak berubah, stabil
48. pagéné : mengapa, apa sebab
49. pager : pagar
50. pagering : musibah, wabah
51. pagon : kokoh, kukuh
52. pagongan : tempat menyimpan gamelan
53. pagowong : gelap karena gerhana
54. pagriyan : perumahan
55. pagupon : rumah merpati
56. paguron : perguruan
57. pagut : bersua, berjumpa
58. paham : 1 paham; 2 aliran
59. pahat : ukir
60. pailit : bangkrut, jatuh rugi
61. paing : nama hari dalam kalender Jawa
62. pait : pahit; pait getir : suka-duka
63. pajagan : tempat penjagaan
64. pajang : hiasan, pajangan
65. pajaran : pelajaran
66. pajaratan : makam, kuburan
67. pajeng : laku, terjual
68. paju : baji, sejenis kampak; paju pat, paju telu : segi empat,
segi tiga
69. pajuk : bercahaya, bersinar
70. pajurungan : pemujaan
71. pak : panggilan untuk bapak; pakdhé : uwa, kakak laki-laki dari
bapak/ibu
72. pakaja : bunga teratai
73. pakakas : perkakas, perabot
74. pakal : mata pencaharian
75. pakapti : kemauan, kehendak
76. pakara : perkara, problem
77. pakardi, pakarti : pekerjaan, penghidupan
78. pakatik : abdi, pelayan
79. pakèl : jenis buah mangga
80. pakem : pedoman baku
81. pakemit : azimat
82. pakèn : segala perintah
83. pakenira : kamu, anda
84. pakéring : penghormatan
85. pakerti : tingkah laku, watak
86. pakéwuh : segan, enggan
87. pakis : pakis, jenis pohon paku
88. pakiwan : tempat yang dianggab kiri, jarang dilewati
89. pakiwèn : persinggahan sementara
90. pakolèh : perolehan
91. pakon : perintah, instruksi
92. pakra : pantas, patut
93. paksa : paksa
94. paksama : ampun, maaf
95. paksi : burung
96. pakta : bapak tua
97. paku : paku
98. pakuwon : pesanggrahan, peristirahatan
99. pala : biji pala; pala gumantung : buah-buhan yang bergantung
(mangga, dll); palakarta : rampung; palakarti : perlengkapan; pala kependhem :
biji/buah yang terpendam dalam tanah (ketela, dll);
100. palakerti : perlengkapan, perkakas; pala kesimpar : buah-buahan
melata (semangka, dll); palakirna: buah-buhan yang bergantung; palakitri :
buah-buahan di pekarangan; palakrama : menikah; palakrami : menikah; palamarta
: tabiat baik; palawija : tanaman pangan selain padi di sawah
101. palagan : medan laga
102. palaku : kuli, pegawai, karyawan
103. palal : pahala, anugrah, karunia
104. palambang : perlambang
105. palana : pelana (kuda, gajah)
106. palandang : pelayan pengantin
107. palang : palang
108. palangan : larangan
109. palangka : kursi, dampar
110. palar : minta, ambil
111. palastra : meninggal
112. palaur : mau-maunya
113. palèlèr : hadiah pakaian bekas
114. palem : pohon palma
115. paleng : pusing
116. pali, pepali : wejangan, pesan
117. palibaya : kaum, golongan, kelompok
118. palihara : gangguan, huru-hara
119. palilah : ijin, restu, perkenan
120. paling : paling, puncak
121. paliwara : berita
122. palsu : palsu, semu, tiruan
123. palu : palu, martil
124. paluh : lumpur
125. palupi : contoh, tauladan
126. palyas : penolak
127. pama : upama, seandainya
128. pamadya : penengah
129. pamah : kunyah
130. pamali : larangan, pantangan
131. paman : paman, adik laki-laki ayah
132. pamanggih : pemikiran
133. pamardi : pengajar
134. pamarta : yang memberitakan, juru pengabar
135. pamasa : raja, ratu
136. pambayun : sulung, anak pertama
137. pamèr : pamer
138. pamit : pamit, ijin
139. pamong : pamong, aparat desa
140. pamor : wibawa
141. pamot : muatan
142. pampet : mampet, berhenti
143. pamrih : pamrih, harapan, keinginan
144. pamugara : pramugara; pamugari : pramugari
145. pamuja : pemujaan, doa, semedi; sanggar pamujan : tempat semedi,
pura; pamuji : doa, semedi, pujian
146. pana : terang, jelas; panakawan : panakawan, abdi; panakrama :
bakti, penghormati; panamaya : janji
147. panas : panas
148. panata : aturan, penata; panatagama: pemimpin agama
149. panca : panca, lima; pancabakah : perselisihan; pancabaya :
halangan, rintangan; pancadriya: panca indra; pancakaki : pengetua di desa;
pancakara : perang, perselisihan; pancanaka: nama kuku Bima; pancaniti : nama
bangsal di kraton; pancaruba: peralihan musim; pancasila: lima sila, lima
dasar; pancasona: nama aji Rawana; pancawara : lima arah mata angin; pancaweda:
lima ajaran
150. pancad : pancat, landasan
151. pancak : terima, tangkap; pancak suji : pagar besi
152. pancaka : pembakaran mayat
153. pancal : pancal, tending
154. pancama : yang kelima
155. pancèn : memang
156. pancer : pusat
157. panci : panci
158. pancik : pancatan, landasan
159. pancilak : berlompatan, tak sopan
160. pancing : centong besar
161. pancur : memancur
162. pancuran : pancuran
163. pancurat : memancur, bersirat
164. pandadar : penguji
165. pandam : dian, pelita
166. pandawa : pendawa, lima bersaudara
167. pandaya : nelayan, pencari ikan
168. pandek : tetap
169. pandel : pandel, bendera lambang
170. pandeng : memandang, melihat
171. pandhak : cebol, kerdil
172. pandhan : daun pandan
173. pandhapa : pendopo, balai; pandhapi : (ing.) pendopo, balai
174. pandhawa : anak 5 lelaki semua; pandhawi : anak 5 perempuan
semua
175. pandhé : 1 pandai; 2 pandé besi
176. pandhéga : pemimpin
177. pandhékar : pendekar, jawara
178. pandhiran : bercakap-cakap
179. pandhita : pendita, brahmana
180. pandho : mengajukan kedua belah tangan untuk menerima sesuatu
181. pandhok : tempat kediaman yang tetap
182. pandhosa : peti mayat, keranda
183. pandhuk : bertemu, berjumpa, berdamai
184. pandhuta : mega, mendung
185. pandika : pembicaraan, perkataan
186. pandon : laku
187. pandonga : doa, puji
188. panduk : laku, cara berbuat
189. panduka : paduka, tuanku
190. pandulu : penglihatan, mata
191. pandum : pembagian, anugrah, karunia
192. pandung : maling, pencuri
193. panedah : petunjuk
194. panedha : 1 makanan; 2 permintaan
195. panedya : petunjuk
196. panegar : pelatih kuda tunggang
197. panèk : panjat, dipanjat
198. panekar : kebayan
199. paneksi : uang saksi
200. panelah : sebutan, nama
201. panembahan : junjungan, yang disembah
202. panemu : pendapat, usul
203. panèn : panen
204. panengah : penengah
205. panengen : yang di kanan
206. panenggak : kedua, leher
207. panèwu : panewu, camat
208. pang : cabang, dahan
209. pangajeng : pemuka; pangajeng-ajeng : harapan, keinginan
210. pangaji : harga, penghargaan;
211. pangan : pangan, makanan
212. pangapura : maaf, ampunan; pangapunten : (ing.) maaf, ampunan
213. pangarsa : pemuka, pembesar; pangarsa-arsa : harapan, keinginan;
pangarsi : pemuka, pembesar
214. pangèstu : restu
215. panggèh : bertemu
216. panggeh : tetap, tiada berubah
217. panggel : pendek lehernya
218. panggeng : kekal, tetap
219. panggih : bertemu, berjumpa
220. panggil : panggil, janji
221. panggul : pikul, gotong
222. panggulu : anak yang kedua
223. panggya : bertemu, berjumpa
224. pangkaja : 1 sinar, cahaya; 2 telapak
225. pangkat : pangkat
226. pangku : cara mematikan huruf dalam tulisan Jawa
227. pangkur : pangkur, jenis tembang
228. panglima : panglima, pemimpin perang
229. pangling : lupa rupa
230. pangluh : melengkung, mentiyung
231. panglus : penghalus
232. pangot : pisau, lading, sabit
233. pangran : 1 pangeran; 2 Tuhan
234. pangrèh : pemerintah, aparat; pangrèh agung : pejabat besar;
pangrèh luhur : pejabat tinggi; pangrèh praja : pejabat negara
235. pangu : sebentar
236. pangul : ujung tanah kedokan
237. pangulu : penghulu; pangulu banyu : pegawai pengairan
238. pangupa : hal mengenai; pangupaboga : hal mencari makan;
pangupajiwa : hal usaha kehidupan; pangupakara : hal perawatan, pemeliharaan;
pangupaksama : hal pengampunan; panguparengga : hal penghiasan
239. pangur : pangur, pemotongan
240. panibasampir : pemberian dari pengantin laki-laki kepada
perempuan
241. panicil : cicilan
242. panida : kapur
243. paniganan : cerana, tempat sirih
244. panigraha : pemberian
245. panika : pena, ballpoint
246. panil : bagian pintu
247. panili : panili
248. paningron : hari naas (yang ke-5), hari paringkelan
249. paningset : pengikat yang erat
250. panjalin : penjalin, rotan
251. panjang : panjang; panjangan : upeti; panjang ilang : daun
kelapa muda yang dianyam sebagai wadah makanan untuk kenduri
252. panjangka : perkiraan, dugaan
253. panjara : penjara, rumah tahanan
254. panjel : ganjal, galangan
255. panjenengan : engkau, kamu, kalian
256. panjer : nyala terus; panjer ésuk : bintang yang menyala sampai
pagi hari; panjer soré : bintang yang menyala sejak menyala sore hari
257. panji : bendera kecil; panji klanthung : pengangguran; panji-panji
: bendera
258. panjidhur : jidur, tabuh, kandang besar
259. panjing : masuk
260. panjor : dasar pedoman, pokok-pokok pedoman
261. panjrah : tersiar merata, tersiar dimana-mana
262. pantaka : mati, wafat
263. pantang : pantang
264. pantara : antara
265. pantaran : sebanding, sebaya
266. panté : pantai
267. pantèg : kuat, kukuh, tahan
268. pantèk : pasak
269. pantèn : engkau
270. pantes : pantas
271. pantha : bagian, potongan
272. pantheng : pandangan menyatu
273. panti : panti, rumah
274. pantun : padi
275. panu : panu, penyakit kulit
276. panuduh : petunjuk, penuntun; nuduhi : memberi petunjuk
277. panuhun : permohonan, permintaan; nuhun sewu : permisi, maaf
278. panuju : terarah, tertuju; nuju prana : berkenan
279. panukma, panuksma : penjelmaan, titisan
280. panutan : panutan, contoh, teladan; manut : menurut; nunut :
ikut, numpang
281. panutup : penutup
282. panutur : penutur
283. panuwun : 1 permintaan, permohonan; 2 kayu bubungan rumah; kula
nuwun : permisi, minta izin mau masuk rumah orang lain; nuwun sewu : permisi,
maaf
284. panyuwun : permintaan, permohonan
285. paoman : bilik tempat bersemadi
286. paos : pajak, panjang, beda
287. paotan : alat untuk meruncingi
288. papa : sengsara, kesulitan, menderita
289. papag : jemput, temui, jumpai; mapag : menjemput
290. papah : papah, pondong, tuntun; papahan : tuntunan
291. papak : sejajar, sama ujungnya
292. papaka : 1 pemburu; 2 siksaan
293. papal : patah, cuwil
294. papan : papan, tempat
295. papar : jelas, rata
296. papas : jumpa, temu
297. papasan : berjumpa, bertemu
298. papat : empat
299. papras : patas, cuwil, gugur
300. papreman : tempat tidur
301. papriman : mengemis
302. papringan : himpunan bambu
303. para : 1 bagi; 2 para; paracampah: suka mencela, menghina;
paracidra : pengkhianat, pendusta; paradata : jaksa; parahita : berguru,
mengabdi; parajaya : salah, kalah; parakarta : selamat, sehat; parakasak:
pemberian, hadiah; parakirna : buah-buahan pohon; parakrama : kawin, menikah;
paranyai : abdi wanita di istana; parapadu : sengketa, berselisih; parasama :
pilih kasih; parasatya : teman; paratantang : suka menantang, suka berkelahi;
parawadulan : juru sandi; parawanten : sesajian
304. parab : nama
305. paraga : pelaku
306. parah : parah
307. parai : buah parai, pare
308. parak : datang, hadir, mendekat
309. parakan : kedatangan, kedekatan
310. parama : yang terutama, terindah; paramadiwa : surga; paramakawi
: ahli syair; paramaresi: begawan, pendita; paramasastra : ahli sastra;
paramatatwa : kenyataan yang luhur; paramarta : adil, pemurah, ampunan;
paramastri: bidadari; paramastuti : ahli ibadah; paramèng basa : ahli bahasa;
paramèng kawi : ahli syair; paramèsthi : dewa yang mulia; paramèswara : raja;
paramèswari : permaisuri
311. paramita : kesempurnaan
312. parampara : juru penerang
313. paramudita : lebih luas, baik, bijaksana, alam semesta;
paramudya : baik, bijaksana; paramusésa : jajahan yang luas, alam semesta
314. paran : arah, tujuan; paran tutuh(an) : tertuduh, terdakwa;
paran baya : apakah gerangan; parandéné : apalagi; paran para : juru penerang
315. parang : parang, senjata; parangmuka : penjahat, maling, musuh;
parangrusak : motif batik
316. pararapan : dahi
317. paras : 1 wajah; 2 (di-i) : dikelupas
318. parasdya : niat, maksud, kehendak
319. parastra : mati, wafat, gugur
320. parasu : 1 kapak, parang; 2 gunung
321. parat : sebangsa patri
322. paratra : mati, akhirat
323. parawan : perawan, gadis
324. parawasa : dibunuh, disiksa
325. parbata : gunung, bukit
326. parcaya : percaya
327. pardata : perdata
328. pardi : terdidik, tekun bekerja
329. pardika : arti, makna
330. parek : ekat, akrab
331. parekan : yang dekat
332. parem : param, obat olesan
333. pareman : tempat tidur
334. paremas : bersulaman benang emas
335. pareng : 1 bersama; 2 permisi
336. paréntah : perintah, instruksi
337. parepat : 1 keempat; 2 abdi, pengiring
338. parepatan : 1 perempatan; 2 rapat, perundingan, musyawarah
339. pari : 1 padi; 2 hal, mengenai; paribasan : peribahasa; paribawa
: wibawa, pengaruh; paributa : dihina, dihinakan; paricara : abdi, hamba
(laki-laki); paricari : abdi perempuan; parigraha : 1 rumah; 2 istri, suami; 3
menyentuh; parihasa : penghinaan, celaan; parikena : cocok, berkenan; parikrama
: sambutan, penghormatan; parikudu : mau sekali, seharusnya; parimaha : besar;
parimarma, parimirma : kemurahan, belas kasih; paripadu : seharusnya, mau
sekali; paripaos: peribahasa, ungkapan; paripeksa : terpaksa, seharusnya;
paripolah : bertingkah polah; paripuja: penghormatan; paripurna : paripurna,
sempurna, pensiun; paritrana : pertolongan, perlindungan; paritustha : senang,
girang, puas; pariwanda : penghinaan, celaan; pariwara : berita, warta;
paripasa : paksa
340. paridan : sebangsa kerekan layar
341. pariga : gada, danda, belantan
342. parigi : sumur, tambak, mata air
343. parikan : syair, pantun
344. pariksa : periksa
345. paring : memberi
346. paris : sebangsa perisai
347. parma : anugrah, karunia; parman : belas kasih Tuhan; parmana :
waspada, tekun, teliti, sempurna; parmata : permata; parmati : tekun, teliti,
waspada
348. paro : separo, setengah
349. parol : kata-kata untuk saling berjanji
350. paron : 1 landasan untuk menempa; 2 setengah
351. parpatan : perempatan, silang empat
352. parsa : gunung
353. parsada : persada, istana, gedung, candi, bumi
354. parsudi : mencari, upaya, usaha
355. parswa : l ambung (kaki) gunung
356. partala, pertala : bumi, tanah
357. partana : pembicaraan, musyawarah
358. parti : hal, mengenai; partidésa : selamatan desa; partikelir:
partikelir, swasta; partisara : piagam, ijasah
359. partima : mencari
360. paru : paru-paru
361. paruh : separo, setengah
362. parul : kata-kata, untuk saling berjanji
363. parung : jurang yang tak begitu dalam
364. parupuh : dipukuli, dipangkas, ditutuh
365. parusa, parosa (di-) : dipaksa, diperkosa
366. parusya : kasar, bengis
367. parwa : bagian, episode
368. parwata : gunung, bukit; parwita : 1 asal mula, mula-mula; 2
gunung
369. pas : pas, tepat, sesuai
370. pasa : puasa
371. pasagi : berbentuk persegi; pasagi kubuk : kubus; pasagi bata :
persegi panjang (seperti bata); pasagi miring : belah ketupat, jajaran genjang
372. pasah : pasah, penghalus kayu
373. pasaja : sederhana, bersahaja
374. pasaji : sesaji
375. pasak : pasak
376. pasaksi : saksi
377. pasal : pasal
378. pasalatan : tempat sholat
379. pasalin : tempat ganti, kamar pas
380. pasang : 1 pasang, memasang; 2 pasang surut; pasang aliman tabé
: mohon ijin, permisi; pasangan : 1 pasangan, jodoh; 2 pasangan dalam huruf
Jawa untuk mematikan huruf di depannya; pasang angkuh : sombong, congkak;
pasang gendéra : mengibarkan bendera ; pasang giri : sayembara; pasangliring :
mengerling, menjeling; pasang grahita (-cipta) : menggunakan indra; pasang
rakit : susunan, struktur, pengaturan; pasang ulat : menggunakan bahasa simbol;
pasang semu : menggunakan bahasa simbol; pasang walat : mengenakan tulaknya
381. pasanggrahan : pesanggrahan, tempat istirahat
382. pasar : pasar, tempat jual beli; pasar malem : pasar malam;
pasaraya: pasar besar
383. pasatan : 1 handuk; 2 tempat yang kering
384. pascima : barat
385. paser : damah, anak damah, sumpit
386. pasik : fasik, tak beragama
387. pasir : 1 pasir; 2 samudra; pasir wukir : lautan dan pegunungan
388. pasirah : kepala
389. pasiran : tempat yang berpasir
390. pasisir : pesisir, tepi laut
391. paso : pasu, jambang, jambangan tempat air
392. pasowan : waktu untuk menghadap
393. pasrah : pasrah menyerah; pasrah bongkokan : menyerah tanpa
syarat; pasrah ngalah : pasrah, mengalah
394. pasrangkara : menegur, berkata dengan manis muka
395. pasrèn : 1 perhiasan; 2 bilik tengah
396. pasri : asri
397. pasthi : pasti, tentu
398. pasu : 1 batang hidung; 2 binatang, hewan
399. pasupati : panah milik Arjuna
400. pasuryan : muka, perangai
401. patah : patah, potong, putus
402. pataka : jahat, durhaka
403. pataksi : pertanyaan
404. patala : alam (dunia) di bawah bumi pertala
405. patang : empat, berempat; patang aring : dinding untuk sekat
kamar tengah; patang atus : empat ratus; patang ewu : empat ribu; patang puluh
: empat puluh; patang yuta : empat juta
406. patangèn : tempat untuk bangun
407. patani : 1 petani; 2 tempat tidur
408. patapan : pertapan
409. patar : patar, kikir besar
410. patarana : tempat duduk
411. patembaya : sayembara
412. patèn : pasti, pengakuan; hak patèn : atas suatu karya
413. pater : pemimpin agama nasrani
414. pathèk : patek, jenis penyakit kulit
415. pathet : tinggi rendah nada
416. pathi : pati, sari
417. pathok : patok, tongkat tertancap
418. pathola : cindai sutra halus
419. pati : pati, mati, meninggal; pati-pati : terlebih-lebih; pati
bogor : sekarat, hampir mati; patibrata : bertapa, bersemedi; patigawé : bekerja
keras; patigeni : puasa sehari semalam
420. patibasampir : peningset
421. patih : patih, wakil
422. patik : 1 noda; 2 abdi, hamba; patik-aji: abdi raja, daulat
tuanku; patikbra : rakyat banyak
423. patita : jatuh
424. patitis : titis, tepat, efektif
425. patra : daun, surat; patramanggala : nama tembang gedhe;
patrasèli: nama bunga
426. patrap : sikap, tindakan
427. patrem : keris kecil
428. patuh : patuh, taat
429. patuk : paruh, tatah, pahat
430. patuku : pembeli
431. patung : patung, arca
432. patungkas : pesan, amanat
433. paturon : tempat tidur
434. patut : patut, pantas
435. patuwas : pesan, amanat
436. paugeran : patokan, ketentuan
437. paut : sangkut paut, hubungan
438. pawaka : api
439. pawana : angin, udara
440. pawar : kebayan
441. pawarta : berita, warta
442. pawèh : pemberian
443. pawèstri : perempuan, putri
444. pawira : perwira, gagah
445. pawitan : modal
446. pawitra : jernih, suci, bersih
447. pawiyatan : pendidikan
448. pawon : dapur
449. pawong : orang; pawongan : sosok seseorang; pawong mitra : sanak
famili, saudara
450. pawuhan : keranjang sampah, tempat pembuangan sampah
451. pawukon : siklus waktu berdasarkan wuku
452. paya : syarat, upaya, ikhtiar
453. payadan : dalih, berdalih
454. payah : payah, letih
455. payang : payang, pukar
456. payu : laku
457. payudan : peperangan, medan laga
458. payudara : payudara
459. payun : atap rumah
460. payung : payung; payung agung : payung besar; payung bèbèk :
tudung lebar dari daun nyiur; payung kuning : pengayoman; payung sungsun :
payung bertingkat
461. payus : pucat lesi, kurang bercahaya
462. pecah : pecah
463. pecalang : pelopor, polisi desa
464. pecat : pecat, copot; pecat mati : berhenti kerja karena mati
465. pécé : buta sebelah, cemeh, cemer
466. pecèh : bilis, rejeh matanya
467. pecel : pecel, jenis bumbu
468. pècèl : pecah belah
469. pecèran : pelimbahan
470. pecerèn : pelimbahan
471. pèci : peci, topi
472. pecil : anak katak
473. pecut : cambuk
474. pedhang : pedang; pedhang suduk : pedang yang lurus; pedhang
warangan : pedang yang terhunus
475. pedhati : pedati, dokar
476. pedhaya : perdaya, memperdayakan
477. pedhes : pedas; pedhes perih : pedih perih
478. pedhèt : anak sapi
479. pedhot : putus, patah
480. pedhut : awan
481. pegat : putus, patah; pegat mati : putus mati; pegat-pegat :
terputus-putus; pegat urip : putus hidup
482. pegawan : begawan
483. pegel : pegal, payah
484. pehan : air susu
485. pejah : mati; pejah kelir : partikelir, swasta
486. pekara : perkara
487. pekatul : bekatul
488. pekèt : piket, giliran tugas
489. pekéwuh : segan, serba sulit
490. pekik : tampan, bagus
491. peking : peking, bagian dari gamelan
492. peksi : burung
493. pekti : upeti
494. pelag : baik, cantik, bagus
495. pélag : palang penyekat
496. pelak : anak ikan kakap
497. pélan : nama burung
498. pelana : pelana
499. pélas : jenis lauk
500. pelat : papan nama
501. pelem : mangga
502. peleng : bundaran hitam di mata
503. pelit : pelit, tamak
504. pélog : pelog, laras gamelan
505. peloh : lemas, lunglai
506. pelung : nama burung
507. pelus : ikan palung, sebangsa lintah
508. pélut : pikat, tarik, tawan
509. pèmès : pisau kecil/pisau gapit
510. pénak : enak, nikmat
511. pénakan : keponakan
512. pénang : keluarga, kaum, seketurunan
513. penapa : mengapa
514. penat : penat, capai
515. penatus : kepala prajurit
516. pencak : tendang, sepak
517. pencar : menyebar; pencar-karang : sudah membuat rumah sendiri,
mandiri, tidak ikut orang tua
518. pèncèng : miring
519. pencèt : tekan, pijat
520. pencu : 1 kepala, limas yang tinggi (rumah adat); 2 ujung kerucut
521. pendhak : berulang
522. pendhapa : pendapa, balai
523. pendharat : tali untuk menambatkan binatang
524. pendhatos : pedati, dokar
525. pendhéga : pemimpin
526. pendhèk : pendek, rendah
527. pèndhèk : pendek
528. pendhem : pendam, tanam
529. pendhet : ambil
530. pendhil : periuk, kendil
531. pendhita : pendita, resi, begawan
532. pending : sabuk dari perak
533. pener : tepat, benar sekali
534. penèwu : penewu, pangkat di kraton
535. pengaron : belanga besar
536. pèngeran : pangeran, putra raja
537. pènget : peringatan, saran, nasihat
538. penggak : cegah, menghalangi
539. penggang : renggang, rongga
540. péngkal : salah satu perangkat huruf Jawa
541. pengker : lampau, lalu, silam
542. pengki : keranjang sampah
543. pengkok : tekan
544. péngkolan : tikungan, belokan, kelokan
545. pèngkrang : duduk di tempat tinggi
546. pengkuh : kuat, kokoh
547. pengulu : penghulu
548. pèni : indah, bagus, cantik
549. penjalin : penjalin
550. pental : terlempar, terhempas
551. pentas : pentas, naik panggung, tampil
552. pentasan : pertunjukan, pementasan
553. pentelung : mentiyung, melengkung
554. penthang : memegang, memasang
555. pentheng : tegang
556. penthung : tongkat, pemukul
557. pentil : 1 berbuah masih muda; 2 puting susu
558. penting : penting
559. penyakit : penyakit
560. penyèt : tekan
561. pènyèt : lempeng, pipih
562. penyon : memakai penyu
563. penyu : penyu
564. penyuk : benjut, luka
565. pep : lembab
566. pepak : pepak, lengkap, sempurna
567. pépé : jemur, dipanaskan
568. peper : tumpul
569. pèpèr : cebok dengan batu, membersihkan berat
570. pepes : lemas, lunglai, tak berdaya
571. pèpès : jenis lauk pauk, pepes
572. pepet : perangkat huruf Jawa untuk vokal “u”
573. pèpèt : tekan, desak
574. pera : mudah dibagi, tidak lekat
575. perak : dekat
576. pérak : perak, jenis logam berwarna putih
577. perang : perang, bertempur; perang brubuh : adegan perang
amuk-amukan; perang kembang: adegan perang yang akan terus berkembang; perang
sabil : perang sabil, membela agama; perang tandhing : perang tanding
578. pérang : membagi
579. peras : peras
580. perasaan : perasaan
581. percanten : pembicaraan, percakapan
582. percaya : percaya, yakin
583. perdi : mendidik, merawat, memelihara dengan baik
584. perdikan : tanah bebas pajak
585. perdondi : berselisih, ragu-ragu
586. perduli : peduli
587. peri : peri, sebangsa bidadari, kuntilanak
588. perih : perih
589. perjaya : bunuh
590. perkutut : perkutut, jenis burung
591. perlak : perlak
592. perlambang : perlambang, tanda, simbol
593. perlawanan : perlawanan
594. perlaya : kiamat, mati
595. perlu : perlu
596. permadani : permadani
597. permana : permana, sempurna
598. permati : teliti
599. persaben : permisi, memberi tahu kepada, meminta ijin
600. persandha : persada
601. persapa : menyapa, memanggil
602. persekot : uang muka
603. persèn : persen
604. persudi : mencari, berusaha, upaya
605. pertapan : pertapan
606. peru : peru, empedu
607. perut : perut
608. perwandé : sudah tentu, pasti
609. perwasa (di-) : dipaksa
610. pès : sakit pes, jenis sakit perut
611. pesa (di-) : dipaksa
612. pesagi : pesagi, persegi, kotak
613. pesaja : sederhana, bersahaja
614. pesan : pesan, amanat
615. pesat : pesat, amanat
616. pèsèk : pesek, kurang panjang
617. peseng : memajang, mengenakan
618. pèsèr : peser, jumlah uang
619. pesing : pesing, bau air kencing
620. pesisir : pesisir, garis pantai
621. pesiyar : pesiar
622. péso : pisau
623. pèsta : pesta
624. pesthi : pasti, tentu
625. pestul : pistol
626. pesu (di-) : diusahakan dengan sungguh-sungguh
627. pesud : lap, bersihkan
628. petak : petak, gertak, teriak
629. pétak : petak
630. pétan : mencari ketombe di rambut
631. pétang : menghitung
632. peté : petai
633. peteng : gelap, gulita; peteng ndhedhet : gelap gulita
634. pethak : putih
635. pethat : sisir
636. pethat : putus, terceraikan dengan paksa
637. pethèk : patek, jenis penyakit kulit
638. pèthèk : kayu penyangga atap, nama ikan laut
639. pethékol : kuat, gagah, berotot
640. pethel : rajin, tekun
641. pethèl : petel, pemotong kayu
642. pèthèl : lepas, copot
643. pethèn : peti kecil
644. pethèr : panas terik
645. pethit : tinggi, luhur
646. péthok : tumpul, majal
647. pethot (di-) : dibetot
648. péthot : biliut, liat
649. pethuk : ketemu, jumpa, bersua
650. petik : petik, ambil, tunai
651. petinggi : petinggi
652. petis : petis
653. petung : jenis bambu
654. pétung : berhitung
655. piandel : kekebalan
656. pianggep : anggapan, dugaan
657. piangkah : kehendak, niat
658. piangkuh : keangkuhan
659. piatu : tak beribu
660. picis : picis, uang
661. pidak : injak
662. pidana : pidana, hukuman
663. pidari : istirahat, perhentian
664. pikrama : kawin, menikah
665. piksa : periksa, lihat
666. pikul : pikul
667. pikun : pikun
668. pikut : tangkap
669. pikuwat : penguat, pengokoh
670. pilah : bagi, kelompok, golongan
671. pilakon : cerita, lakon
672. pilalah : lumayan, remak
673. pilalan : pilihan, apa-apa yang dipilih
674. pilalu : lumayan, lebih baik dari pada
675. pilang : nama pohon
676. pilang-pilang : sudah untung mata
677. pilapilu : lendir
678. pilar : pilar, tiang
679. pilara : penyakit; dipilara : disakiti
680. pilaur : mau-mau saja
681. pilenggahan : kedudukan, jabatan
682. pileren : istirahat, berhenti
683. piles (di-) : diinjak, digilas, dirimbas
684. pilih : pilih; pilih bobot : tidak tertandingi; pilih kasih :
membeda-bedakan kasih sayang; pilih tandhing : tidak tertandingi; pilih lalab :
tidak membeda-bedakan
685. pilingan : bawah telinga
686. pilis : pelipis
687. pilpèn : pulpen, pena
688. pilungguh : kedudukan, jabatan
689. pinandhita : dianggap pendita
690. pinang : pinang
691. pinangantèn : pengantin
692. pinara : dibagi
693. pinarak : dipersilakan duduk
694. pinarbutan : diperebutkan orang banyak
695. pinarek : didekati
696. pinaremas : diremas
697. pinarigi : dipasangi tambak, empang
698. pinaringan : diberi
699. pinarsada : disusun, dibuat candi dianggap kuil
700. pinarwasa : dipaksa, dibekuk
701. pinasthi : dipastikan, ditentukan
702. pinasthika : yang mulia, yang terutama
703. pinatik : bertahtakan, berhiaskan
704. pincang : pinjang, cacat kaki
705. pincuk : pincuk, wadah terbuat dari daun
706. pindha : seperti, ibarat
707. pindhah : pindah, bergeser
708. pindhang : pindang, ikan; pindhang wutah : punya hajat yang
sudah siap seluruhnya, tetapi batal karena suatu sebab
709. pindho : kedua
710. pinggahan : alat untuk naik
711. pinggala : merah tua
712. pinggan : pinggan
713. pinggang : pinggang
714. pinggel : gelang kaki, gelang
715. pingget : cekung, lekuk, berbekas
716. pinggir : pinggir, tepi
717. pingil : tingkah laku, kelakuan
718. pingit : pingit, sembunyi
719. pingkel : pingkal, terbahak
720. ping : kali, perkalian
721. pingseng : pipih hidungnya, sengau
722. pinidana : dipidana, dihukum
723. pinihan : tempat benih, tempat bibit
724. piniji : dipilih
725. pinilala : dimanjakan
726. pinilara : disakiti, disengsarakan
727. pinilaya : dipercaya, diyakinkan
728. pinilih : dipilih
729. piniluta : dipikat, dirayu
730. pinisepuh : orang yang dituakan
731. pinisilin : jenis obat generik
732. pinituwa : dianggap tua
733. pinjal : kutu
734. pinjeman : pinjaman
735. pinjungan : kain penutup buah dada
736. pinta : minta, mohon
737. pinten : berapa
738. pintèn : nama tetumbuhan
739. pinter : pintar, pandai
740. pinti : tali, tampar
741. pintu : pintu; pintu angin: jendela, ventilasi
742. pinuju : dituju
743. pinunjul : lebih, unggul
744. pinupus : dipasrahkan, diserahkan
745. pinurba : dikendalikan, diatur
746. pinurwa : dimulai
747. pipi : pipi
748. pipih : pipih, tipis
749. pipilaka : semut
750. pipir : pinggir, tepi
751. pipis : pipis, kencing
752. pir : 1 per; 2 buah pir
753. pira : berapa; pira betahan: berapa lama tahan; pirabara,
pirangbara : mestinya lebih baik dari pada
754. pirak : berpisah, bercerai
755. pirang : banyak; pirangbara : mestinya lebih baik dari pada
756. piranti : piranti, adat
757. pireng : dengar
758. piring : piring
759. pirma : belas kasihan
760. piroga : penyakit
761. pirsa : pirsa, lihat, tahu
762. pisaca : cebol, kerdil, kurcaci
763. pisah : pisah, cerai
764. pisalin : bersalin
765. pisan : sekali, satu
766. pisang : pisang
767. piser : peluru
768. pisuh : maki
769. pisuka : bersuka ria, bergembira
770. pisuna : nistaan, celaan
771. pisungsung : pemberian, persembahan
772. pita : pita
773. pitakon : pertanyaan
774. pitara : para leluhur (nenek moyang)
775. pitawa : keputusan para ahli agama
776. pitaya : percaya, yakin
777. pitedah : petunjuk, penerang, saran
778. pitu : tujuh
779. pituduh : petunjuk
780. pituhu : menurut, mituhu
781. pituna : rugi, buntung
782. pitung : berhitung, perhitungan
783. pitungan : hitungan
784. piturut : menurut, patuh
785. pitutur : nasihat
786. pituwah : petuah
787. pituwas : petuah
788. pituwi, pituwin : lagi, serta, dengan
789. piweling : amanat, saran, nasihat
790. piyambak : sendirian, pribadi
791. piyanten : priyayi, seseorang
792. piyarsa : pendengar, pemiarsa
793. piyas : pucat, layu
794. piyatu : piatu, tak beribu
795. piyayi : priyayi, bangsawan, ningrat
796. plawangan : pintu masuk
797. pocapan : ucapan, cerita
798. poci : poci
799. pocok : hasil potongan pohon
800. pocong : mayat yang sudah dikuncir
801. pocongan : hantu pocong
802. pocot : copot, lepas, pecat
803. pocuk : pucuk, puncak
804. pocung : tembang macapat pocung
805. podhang : podang, kepodang, jenis burung
806. pohan : susu
807. pojar : ujar
808. pojok : sudut
809. pokah : patah
810. pokol : pukul, tendang, sepak
811. polah : polah, tingkah, kiprah
812. polatan : muka, perangai
813. polong : kacang polong, buah cengkeh
814. polor : hati batang
815. polos : polos, lugu
816. pon : Pon, hari pasaran
817. ponakan : kemenakan, keponakan
818. ponang : si, sang
819. pondhong : pondong; pondhong pikul : pondong pikul
820. pongah : sombong, congkak
821. ponggé : biji durian
822. popok : alas kain bayi
823. pra : pra, sebelum
824. praba : cahaya, sinar; praba angkara : matahari; praba
angkara-kara : matahari; prabakara : matahari; prabancana : angin; prabandakara
: matahari; prabanggana : langit terang tanpa awan sedikitpun; prabangkara :
matahari; prabasini : nama bidadari; prabaswara : bersinar, bercahaya terang
825. prabata : gunung
826. prabatang : kayu yang roboh
827. prabawa : wibawa, pengaruh
828. prabéda : perbedaan
829. prabéya : biaya, ongkos
830. prabot : perabot, alat
831. prabu : raja
832. pracadi : percaya, yakin
833. pracados : percaya, yakin
834. pracalita : petir, kilat, halilintar
835. pracandha : ribut, angin topan
836. pracara : kejahatan
837. pracaya : percaya, yakin
838. pracihna : tanda, lambang
839. pracima : barat
840. pracoda : cemeti
841. prada : prada, hias, lapisan
842. pradan : dilapisi, dihiasi
843. pradana : pemuka, pemimpin
844. pradangga : gamelan, bunyi-bunyian; pradanggapati : matahari
845. pradapa : bersemi
846. pradata : perdata, pengadilan perdata
847. pradhah : dermawan, suka menjamu
848. pradikan : tanah bebas pajak
849. pradin : selesai
850. pradipa : terang bercahaya
851. pradipta : terang, bercahaya, gemebyar
852. pradondi : berselisih, bertengkar
853. praduli : peduli, perhatian
854. pragak : pohon bercabang
855. pragalba : buas, garang, harimau
856. praguwa : besar sekali
857. prahara : prahara, huru-hara
858. praharana : senjata, pembinasaan
859. prahpun : bagaimana
860. praja : pemerintahan, kerajaan, istana
861. prajaka : perjaka, jejaka
862. prajanji : perjanjian
863. prajaya : bunuh
864. praji : bidan, dukun bayi
865. prajurit : prajurit, tentara
866. prakampa : gempa bumi
867. prakara : perkara, soal, masalah
868. prakarana : bab, bagian
869. prakasa : perkasa, kuat
870. prakasita : masyhur, termasyhur, kenamaan
871. prakatha : suara gaduh
872. prakawis : perkara, soal
873. prakempa : gempa
874. pralabda : pandai, ahli
875. pralaga : perang
876. pralagi : dahulu, masa lampau
877. pralambang : perlambang, tanda
878. pralambi : lambang, sindiran
879. pralampita : perlambang, tanda
880. pralaya : mati, kiamat
881. pralebda : pandai, ahli
882. praléna, pralina : mati, wafat, gugur
883. pralina : wafat, gugur
884. prama : yang terutama
885. pramada : tidak hati-hati, lengah, lalai
886. pramana : awas, waspada
887. pramanem : sepi, sunyi, senyap
888. pramati : teliti, awas
889. prambayun : sulung, pertama
890. praméta : keji, kejam, lalim
891. praméga : perabot, alat perlengkapan
892. pramèsthi : yang termulia
893. pramèswara : raja; pramèswari : permaisuri
894. praméya : tiada setimbang
895. pramila : maka, oleh karena itu
896. pramoda : pemuda, taruna; pramodya : pemuda, taruna
897. pramosadha : ilmu perdukunan
898. prampang : kering, terasa panas
899. pramudita : alam semesta
900. pramugara : pramugara; pramugari : pramugari
901. pramukya : pemuka, pemimpin
902. pramusésa : alam kedewaan
903. pramusita : kelapangan hati, luas
904. prana : hati, nafas
905. pranada : tikar, lapik, tempat duduk
906. pranahara : ilmu, pengetahuan
907. pranaja : hati, batin, dada
908. pranakan : keturunan
909. pranala : hati yang panas, marah
910. pranama : purnama, bulan bulat utuh
911. prananta : mati, wafat, sekarat
912. pranata : pernata, aturan, norma; pranatacara : penata acara,
pembawa acara, master seremoni; pranatagama : pemimpin agama, aturan agama;
pranata mangsa : perhitungan iklim dan musim; pranatan : pernata, aturan,
norma; pranataning negara : undang-undang, hukum, peraturan, instruksi
913. pranawa : terang, awas, bijaksana
914. prandéné : meskipun demikian
915. prang : perang; prangwedani : permadani
916. prani : nafas, hidup
917. pranili : panili, bumbu masak
918. praniti : peniti, peneliti, pengawas
919. pranji, pranjèn : kandang ayam
920. prantasan : penyelesaian
921. prantéan : pesakitan, narapidana
922. pranti : alat, perkakas
923. prantos : alat, perkakas
924. prantunan : penantian, penungguan
925. praos : perasa
926. prapal : cuwil, berguguran
927. prapanca : gelisah, bingung
928. prapasan : keprasan, potongan
929. prapatan : simpang empat
930. prapèn : perapian
931. praponca : gelisah, bingung
932. prapta : datang, tiba; prapti : datang, tiba
933. praptana : kesanggupan
934. prasa : perasa
935. prasaben : berkata kepada, minta izin
936. prasada : candi, gedung, istana
937. prasadu : berkata kepada, meminta izin
938. prasaja : sederhana, terus, terang
939. prasama : bersama-sama, semua
940. prasamaya : perjanjian, akta kesepakatan
941. prasami : sesama
942. prasanakan : persaudaraan, kekeluargaan
943. prasandha : sanggup, sesuai, mufakat
944. prasanta : bening, hening
945. prasapa : amanat, pesan, ajaran
946. prasasat : sebagai, selaku, ibarat
947. prasasta : terpuji, termashur; prasasti : prasasti, piagam
948. prasasya : indah (baik) sekali
949. prasetya : prasetia, janji, tekad
950. prasida : jadi, terjadi, terlaksana
951. prasoda : candi, gedung, istana
952. prasta : selesai
953. prastarana : tilam, kasur
954. prastawa : waspada, awas, pertanda
955. prastha : tengkuk, kuduk
956. prasthi : kehendak, keinginan
957. prasu : palsu, lancung
958. prasudi : usaha, upaya, merawat
959. prasupta : tidur
960. prasuti : perintah
961. prata : kemasyhuran
962. pratala : tanah, bumi; pratali : peningset, pengikat
963. pratama : pertama, utama
964. pratandha : pertanda, lambang
965. pratangga : matahari; pratanggakara : matahari
966. pratanjana : percaya
967. pratapa : kewibawaan
968. pratapa : tapa
969. pratapan : pertapaan, tempat bertapa
970. pratapi : tapa
971. pratéken : teken, tanda tangan
972. pratéla : jelas, terang; pratélan : penjelasan, keterangan
973. pratelon : pertigaan
974. pratignya : berjanji
975. pratikel : gagasan; iguh pratikel : pemikira, ide, gagasan
976. pratima : arca, patung
977. pratinggi : petinggi
978. pratingkah : tingkah laku, perbuatan
979. pratingkes : tangkas, pandai
980. pratipa : angin topan
981. pratisara : ijazah, surat putusan
982. pratistha : bertempat tinggal, diam, duduk
983. pratita : mashur, termashur
984. pratitis : tepat, benar, titis
985. pratiwa : pemimpin ketentaraan, perwira
986. pratiwanda : halangan, bahaya, rintangan
987. pratiwi : tanah, bumi, pertiwi
988. pratuwin : lagi, dan, serta
989. pratyaksa : jelas, tampak, terang
990. pratyangga : badan, tubuh, senjata
991. pratyéka : perincian, bagian
992. prau : perahu, kapal
993. praupan : wajah, muka
994. prawan : perawan, gadis; prawan sunthi : gadis kecil yang belum
haids
995. prawantu : oleh karena
996. prawara : berita, warta, kabar
997. prawasa : siksa, bunuh
998. prawata : gunung
999. prawatan : perawatan
1000. prawéda : arah, maksud; prawédyarini : bidan, dukun beranak
1001. prawira : berani; prawiratama : perwira yang utama
1002. prawita : permulaan, sebab, berguru
1003. praya : tujuan, maksud; prayagung : pembesar
1004. prayangan : makhluk halus, lelembut
1005. prayatna : hati-hati, waspada
1006. prayayi : priyayi, bangsawan
1007. prayitna : hati-hati, waspada
1008. prayoga : baik, mulia, utama
1009. prayojana : niat, maksud, kehendak
1010. precil : anak katak
1011. prégolan : regol, pintu gerbang
1012. prekara : perkara, masalah, soal
1013. prekis : kecil, mungil
1014. prekul : beliung kecil, kapak
1015. prekutut : perkutut, jenis burung
1016. prelu : perlu
1017. premana : premana, jelas, awas
1018. premati : teliti, awas
1019. prenah : tempat, letak
1020. prenjak : burung prenjak
1021. pretana : barisan, prajurit
1022. préwangan : makhluk halus yang diharap bisa membantu mencari
kekayaan
1023. préwé : bagaimana
1024. priangga : pribadi
1025. pribumi : pribumi, warga asli
1026. prigel : cekatan, ahli
1027. prigi : mata air, kolam, tambak
1028. prih : perih; prihatin : prihatin, susah
1029. prika : sana; priki : sini
1030. prikanca : kawan sekerja
1031. priksa : priksa, lihat, tahu
1032. primbon : kitab primbon; primbetan : primbon
1033. primpen : tersimpan baik-baik
1034. princi : perinci, jelas
1035. pring : bambu
1036. pringga : pribadi
1037. pringgitan : bagian dalam rumah
1038. pripih : antar saudara ipar
1039. pripitan : pelipit, serip, kelim
1040. pripun : bagaimana
1041. priti : senang, suka
1042. priya : pria, lelaki; priyambada : rayuan, cinta; priyamitra :
saudara laki-laki; priyangga : pribadi, sendiri; priyarana: prajurit
1043. priyayi, priyagung, priyantun : priyayi, bangsawan
1044. priyoga : nasihat, utama, baik
1045. prunan : kemenakan
1046. prungu : pendengar, telinga
1047. pruwita : berguru, mengabdi
1048. pucuk : puncak
1049. pucung : jenis tembang macapat
1050. pudhak : bunga pandan; pudhak wangi : bunga pudak wangi
1051. pudyastuti : puji-pujian, doa, harapan
1052. puger : peraturan, hukum; pugeran : peraturan, hukum
1053. puhara : akhirnya, sebab-sebabnya
1054. puja : puja, doa, harap; pujabrata: semedi, berdoa; pujakrama :
penghormatan; pujamantra: membaca mantra; pujastawa, pujastuti : doa, puji;
pujawan : orang yang suka memuja
1055. pujangga : pujangga
1056. puji : doa, puja, harap
1057. pukul : 1 pukul; 2 jam, waktu; pukul rata : menganggap sama,
disamakan
1058. pukulun : paduka, engkau
1059. pul : jadi satu
1060. pulang : pulang, kembali
1061. pulas : 1 pulas, nyenyak; 2 pensil warna
1062. pulasara : aniaya, sengsara
1063. pulasari : tanaman obat
1064. pulastha : selesai, habis
1065. pulawaras : pulasari, tanaman obat
1066. pulen : pulan
1067. puli : puli, jenis bumbu
1068. pulih : pulih, kembali normal
1069. pulo : pulau
1070. puluh (sa-) : sepuluh, 10
1071. pulukan : genggaman
1072. pulung : wahyu, anugerah
1073. pulut : getah yang liat
1074. pumpung : senyampang
1075. pun : sudah, selesai, jangan
1076. punakawan : pengiring
1077. punapa : apakah
1078. punapi : apakah
1079. punas : lunas
1080. puncak : puncak; puncit : puncak; puncon : puncak (gunung)
1081. pundhak : pundak, bahu
1082. pundhi : pundi-pundi
1083. pundhong : nama rumput
1084. pundhung : buah pundung
1085. pundhut : ambil, beli
1086. pundi : mana, di mana
1087. pundirangan : bergerak-gerak tak sopan
1088. punggawa : punggawa, aparat
1089. punggel : potong, putus, patah
1090. punggung : tulang punggung
1091. pungka : lekuk bertekuk
1092. pungkas : akhir, penghabisan
1093. pungkir : mungkir, ingkar
1094. pungkur : belakang, lalu
1095. punglu : pelor, peluru
1096. pungser : pusat, pusar
1097. pungut : pungut, ambil
1098. punika : itu; puniki : ini; puniku: itu
1099. punjer : pusat, akar pusat, akar tunjang
1100. punjul : lebih, lebihan
1101. punjung : beri, persembahan
1102. punten : maaf, ampun
1103. punthuk : tanah tinggi
1104. puntir : puntir, pelintir
1105. punuk : benjolan pada punggung sapi/kerbau/unta
1106. pupak : berganti gigi; pupak puser : pemotongan tali pusat
1107. pupu : paha; (di-) : diambil anak, dipungut; pupon : anak pungut
1108. pupuh : 1 pukul; 2 kumpulan bait
1109. pupuk : pupuk; dipupuki : ditaburi; pupuk bawang : anak kecil,
anak ingusan
1110. pupur : bedak
1111. pupus : pucuk daun
1112. puput : tamat, putus
1113. pura : pura, kraton, istana; purantara : istana, pura
1114. purak : biar saja, tak peduli
1115. purana : buku cerita
1116. purba : kekuasaan, wewenang; purbangkara : matahari; purba
wasésa : kekuasaan; purba wisésa : kekuasaan
1117. purbaya : menepati janji
1118. purih : mencari, mengharap
1119. purisa : cirit, kotoran
1120. purna : selesai, sempurna; purna bakti : purna bakti, pensiun;
purna candra : bulan purnama; purnama, purnami : bulat penuh; purna tugas:
pensiun
1121. purug : arah dalam perjalanan, mencari
1122. puruhita : berguru, mengabdi
1123. purun : mau, kehendak, niat
1124. purus : umbi, bagian tiang yang menancanp di umpak
1125. purusa : lelaki; purusa lingga : zakar; purusotama : prajurit
pemberani, prajurit utama
1126. purut : purut, jenis jeruk
1127. purwa : awal; purwaduksina : asal muasal; purwaganda :
propaganda; purwaka : pengantar, awal kata; purwakanthi : persajakan
1128. pusa : gagal panen
1129. pusak : 1 hapus; 2 pusat yang ada di ubun-ubun
1130. pusaka : pusaka, warisan, senjata
1131. pusang, puseng : bingung, kebingungan
1132. pusara : pusara, makam
1133. pusek : bingung, kusut, masai
1134. puseng : bingung, kusut, masai
1135. puser : pusat, pusar
1136. pusing : pusing, mumet
1137. puspa : bunga, kembang; puspaka : kendaraan; puspa kajang : nama
ular; puspanjali : nama tembang gedhe; puspanyidra : nama bunga; puspawarsa :
taburan bunga; puspita : kembang, bunga
1138. pustaka : buku
1139. pusthika : mestika, batu permata sakti
1140. pusuh : gulungan kapas yang siap dipintal
1141. pusus : membersihkan beras
1142. putat : nama pohon
1143. putèh : putih
1144. putek : putus asa, hilang akal
1145. puter : putar; puter giling : putar giling
1146. puthuk : bukit, tanah tinggi
1147. puthul : patah
1148. puthut : anak
1149. putih : putih
1150. putra : putra, anak; putraka : cucu; putri : perempuan
1151. putu : cucu
1152. putung : patah
1153. putus : putus; putusan : keputusan
1154. puwan : puan, air susu
1155. puwasa : puasa
