SATUA BALI - I BINTANG LARA

I Bintang lara

Kacarita ada anak makurenan madan Mén Bekung tekén Pan Bekung. Sedek dina anu lantas luas Mén Bekung ajaka kurenané ka alasé ngalih saang. Di jalan bedak pesan koné Mén Bekung, ditu lantas ia ngalih-alihin yéh, nepukin lantas tengkulak misi yéh turmaning yéhé ento lantas inema. Di subané suud nginem yéhé ento dadi prejanian lantas beling Mén Bekung. Béh tengkejut pesan kenehné Mén Bekung lantas morahan tekén kurenanné, “Pan Bekung, Pan Bekung, nguda icang jeg beling suud nginem yéhé di tengkulaké?”

Masaut lantas Pan Bekung, ”Béh yén kéto, pedas yéhé ento ngranaang beling”. Kéto pasautné Pan Bekung tur lantas malipetan mulih, buung ia ngalih saang. Tan kacarita di jalan, teked suba ia jumahné.

Gelisin satua, sagét belingané suba gedé tur suba tutug bulanané, lantas nyakit Mén Bekung tur lekad pianakné muani, kadanin I Bintang Lara. Disubané I Bintang Lara kelih, mara antes mlali-lali, mlali koné ia di jabaan purin anaké Agung, ditu lantas I Bintang Lara maplalian di bongkol témbok panyengker Anaké Agung, tur ia nyurat di temboké, kéné munyin suratné, ”Sajawaning gagak petak ja anggona nambanin rabin Ida Anaké Agung tusing ja lakar kénak, yén gagak petak ja anggona nambanin janten kénak”, kéto munyin suratné. Suud nyurat lantas ia mulih.

Jani kacarita Anaké Agung medal kairing baan parekan idané. Di subané Ida rauh di jabaan, lantas kacingak témbok Idané masurat lantas baosin ida tur lantas ngandika tekén parekané, ”Ih parekan, nyén ané nyurat di temboké?”

Matur i parekan saha nyumbah, ”Inggih Ratu Anak Agung, sané manyurat puniki pianak Mén Bekung mawasta I Bintang Lara. Punika sané nyuratin témbok Cokor Déwa”, kéto parekané. Lantas ngandika Ida Anaké Agung, ” Ih iba parekan, yaning kéto, kema alih I Bintang Lara ajak mai!”

”Inggih titiang ngiring sandikan Cokor Déwa”.

Ditu lantas I Parekan mapamit tur majalan. Tan crita di jalan, teked di umah Mén Bekungé, lantas I Parekan ngorahang pangandikan Ida Anaké Agung.

Critaang Mén Bekung sing ja tulak tekén pakayunan Ida Anaké Agung, tur kakaukin pianakné, ”Cening, Cening Bintang Lara, jani Cening kaséngan tekén Ida Anaké Agung, kapandikaang tangkil né jani Cening sing ké ngelah kasisipan tekén Anaké Agung?”

Masaut I Bintang Lara, ”Mémé, icang sing ja apa inget taén sisip tekén Ida Anaké Agung”, kéto pasautné I Bintang Lara, lantas ia majalan ngapuriang atehanga tekén parekané.

Kacrita suba I Bintang Lara tangkil tekén Anaké Agung, ditu lantas kandikain I Bintang Lara, ”Ih cai Bintang Lara, krana nira nundén cai tangkil mai, ada né takonang nira tekén cai. Nyén ané nyurat di tembok nirané di jabaan?”.

Matur I Bintang Lara, ”Inggih Ratu Déwa Agung, titiang”. Buin Ida Anaké Agung ngandika, ”nah yéning cai, pedas cai nawang tongos Gagak Petaké, kema jani enggal-enggal alihang nira, bakal anggon nira ngubadin Anak Agung Istri. Yan tuara sida baan cai pedas cai ngemasin mati”. Déning kéto pangandikan Anaké Agung , lantas Mén Bekung ajaka I Bintang Lara mapamit tur Mén Bekung ngeling, sedih kangen ngenehang pianakné, kandikaang ngalih gagak petak, réh totonan tusing ada di madiapada. "Yan tan sakéng pasuécan betara sinah sing ja nepukin”, kéto sesambat mén bekung sambilanga majalan.

Kacrita suba ia napak jumah, ditu lantas I Bintang Lara ngomong tekén méméné, ”Nah Mémé, da mémé sedih! Icang ngalahin mémé jani luas ngalih kedis gagak petak. Mé icang maang mémé ciri, maka cirin icangé mati kalawan idup, yan mati punyan jepuné né, icang mati. Yan idup, icang idup”, kéto pemunyiné I Bintang Lara, mémé bapanné sedih dogén. Tan crita mémé bapanné, kacrita I Bintang Lara, suba joh pajalanné masusupan di alasé wayah. Suba nyrepetang, nepukin lantas anak odah ngubu ditu padidiana. Anaké odah ento matakon tekén I Bintang Lara, ”Ih Cening, apa alih Cening mai ka alasé, dadi cening bani mai ka alasé wayah padidian?”

Masaut I Bintang Lara, ”Inggih jero anak odah, kalintang pisan tan sadian titiangé numadi jadma, makawinan titiang rauh mriki, saking kapangandikaang antuk Ida Anaké Agung ngrereh Gagak Petak pacang anggéna tamban rabin ida, déning rabin ida sungkan saking lami pisan, tan wénten jadma nyidaang nambanin. Yan akudang-kudang balian sampun nambanin taler nénten wénten nyidaang. Asapunika makawinan titiang rauh ring alasé puniki. Yan jero anak odah suéca, patujuhin ja titiang, ring dija wénten gagak petak?”

Lantas masaut anaké odah, ”Uduh Cening, dini tusing ada gagak petak, kema laku kelod kangin, ditu ada umah Raksasa, nanging Cening da jeg macelep mulihan, yan bangun I Raksasa sinah Cening tadaha. Antiang malu buin akejep apang makruyuk siapé, yéning suba makruyuk siapé mara Cening majalan, apang Cening tusing paling ngalih umahné”.

Gelisang satua, suba liwat tengah lemeng lantas makruyuk siapé mara acepok, mapamit               I Bintang Lara tekén anaké odah, tur majalan ngelod kanginang dogén, teked lantas di umahné    I Raksasa, ngatuju I Raksasa pules, tepukina lantas cucunné I Raksasa sedek nyakan, madan Ni Cili.

Ditu lantas Ni Cili matakon, ”Yé adi Bintang Lara, apa kalih mai tumbén?” Masaut I Bintang Lara, ”Inggih embok, makawinan titiang mriki, titiang kandikaang ngrereh gagak petak ring Ida Anaké Agung pacang anggén Ida tamba”.

Masaut lantas Ni Cili, ”Nah yén kéto, macelep malu dini di batuné masepak, buin akejep bangun I Raksasa”. Déning keto, lantas ajaka teken Ni Cili I Bintang Lara di batuné masepak. ”Ih iba batu masepak enggang iba enggang!” Énggang lantas batuné masepak, clepanga lantas I Bintang Lara, disubané macelep buin ngep batuné. Suba keto, lantas bangun I Raksasa, déning mrasa seduk basangné lantas kaukina cucunné, ”Cucu, Cucu Cili, manusa ambuné”. Masaut Ni Cili, ”Dong Kaki, dija ja ada manusa bani mai”
”Nah yén kéto jemakang kaki nasi! Itep I Raksasa madaar.
Disubané suud madaar buin lantas pules. Disubané pules I Raksasa, aliha buin I Bintang Lara tekén Ni Cili.

”Batu masepak, enggang iba enggang”! Enggang lantas batune masepak. pesu lantas I Bintang Lara, tur kaorahin baan Ni Cili, ”Nah adi, yan adi ngalih gagak petak, ditu kaja kanginan laku, yan adi nepukin bingin gedé, betén binginé ento ada tlaga, ditu suba adi ngoyong. Yan padé ada dedari kema masiram ditu di tlagané, paling men bajuné ane paling durina suud masiram, engkebang lantas!” Nyanan yan takonina orahang men ngalih gagak petak, turmaning né sibuh mas aba ajaka jaum masé!”.

Disubané suud kapituturin I Bintang Lara, lantas ia majalan ngaba sibuh mas tekén jaum mas. Ngaja kanginang dogén pajalané. Tan crita di jalan, teked ia di binginé, dadi tuun ujané bales tur peteng dedet. Ditu lantas I Bintang Lara mémbon, ngepil di bongkol binginé. Buin kejepné teka widiadari ajaka lalima kayeh ditelagané. Béh, bengong pesan I Bintang Lara ningalin tingkah dedariné kayeh pakrubuk. Buin kejepné teka dedari buin dadua, ne madan Déwi Gagarmayang lan Dewi Supraba.

Caritaang timpalné jani ané maluan suba suud kayeh, tur nyaluk baju, makeber ka ambarané. Déwi Supraba nu koné kayeh ajaka dadua. Di subané dedari Gargamayang suba suud kayeh, tur bajuné suba kasaluk, lantas makeber kambarané.

Critaang jani I Bintang Lara ngintip dedariné tur kakedeng bajuné. Di subané bakatanga bajuné, lantas melahanga pesan ngengkebang.

Kacarita di subané dedari Supraba suud kayeh, ukana nyaluk baju, dadi tusing ada, lantas ibuk pakayunanné tur rereh Ida masih tuara tepukina, ditu laut dedari Supraba ngandika, ”Dong nyén sih nyemak bajun titiangé, yén manusa yén memedi, dong ulihang ja! Mara kéto pangandikan dedariné, lantas pesu I Bintang Lara. Béh, tengkejut lantas I Dedari tur ngandika, ”Inggih Déwa, titiang sané ngambil klambin I Déwané”.

”yéning kéto, iba manusa ulihang ja bajun nirané apang nira nyidaang mulih ka suarga!”.

Matur I Bintang Lara, ”Inggih Déwa, yan kayun ja micaang gagak petak ring titiang, titiang ngantukang klambin I Déwané”. Mara kéto aturné lantas ngandika dedari Supraba, ”Nah yén kéto, iba ngaba sibuh mas ajak jaum mas?”.

”Inggih titiang makta”. Tur raris katurang sibuh masé tekén jaum masé. Ditu lantas Ni Dedari nrima sibuh masé muah jaum masé, lantas susun idané kacokcok apang mesu toya susu. Lantas medal toyan susun idané, tur kawadahin sibuh mas, lantas kaicén I Bintang Lara sibuhé ané misi toyan susu, tur klambiné lantas katurang tekén Ni Dedari. Ngandika Ni Dedari, ”Nah Iba Bintang Lara, yadiapin iba ngulihang bajun nirané, nira tusing mulih, krana nira di Suargan tusing katrima tekén ajin nirané, krana susun nirané suba madan cendala. Cendekné, né jani nira nutug iba, salampah paran ibané”, kéto pangandikan dedariné. Ni Dedari lantas kajak olih I Bintang Lara, ”Inggih yan sapunika margi mangkin ka umah I Raksasané!”.

”Jalan”, kéto atur dedariné, tur lantas majalan.
Gelisang satua, neked suba di umah I Raksasané, sedek I Raksasa pules, lantas tingalina tekén Ni Cili, tur matakon, ”Yéh I adi suba teka? Men maan adi ngalih gagak petak?”

”Polih, tur Ida Dedari Supraba sareng mriki, niki napi,” Mara keto lantas kacelepang I Bintang Lara teken Ni Supraba di batuné masepak olih Ni Cili. Buin kejepné, bangun lantas I Raksasa, tur ngaukin cucuné, ”Cucu, Cucu!”
”Titiang Kaki”
”Alihang Kaki nasi!” Alihanga lantas nasi.
Gelisang carita, suba suud I Raksasa madaar, lantas matakon Ni Cili, ”Kaki-kaki apa sih ané di botolé kaki?”.

Masaut I Raksasa, ”manik ento Cucu, ané mawadah botol barak, manik geni, ané mawadah botol putih, manik apuh, ada buin manik glagah, manik toya, manik endut. Kénkén adi Cucu nakonang?’.
”Ten Kaki, mangda titiang uning”
”Manik apuhe ento mresidayang ngamatiang kaki”, kéto munyiné I Raksasa. Suba keto, pules lantas I Raksasa.

Ditu lantas Ni Cili ngalih I Bintang Lara tekén Ni Supraba, ”Enggang batu masepak!’, Enggang lantas batu masepaké, pesu lantas sang kalih.
Matakon lantas Ni Cili, ”Adi, Adi Bintang Lara, suba gedé kedisé?’ Ungkabanga lantas sibuh masé, balihina gagak petaké, mara koné tumbuh bulu. Suba kéto bangun lantas I Raksasa. Ngénggalang lantas Ni Cili nyelepang I Bintang Lara tekén dedariné kabatuné macepak.

Lantas ngomong kakiné, ”Cucu, Cucu, manusa ambuné”. Masaut cucuné, ”Dong Kaki, dija ja ada manusa bani mai, bes Kaki demen ngomong”. Mara keto munyin cucuné, pules buin I Raksasa, buin koné pesuanga sang kalih, tur takonina I Bintang Lara, ”Adi Bintang Lara, suba kebah Gagak Petaké?’. Mara balihin gagak petaké, suba koné kebah.

Kacarita déning suba makelo di umah I Raksasané, suba koné gagak petaké antes makeber. Ditu lantas Ni Cili nyemak manik-manik kakiné, tur gagak petak tegakina ajaka tatelu, makeber lantas I Gagak Petak. Di subané tegeh makeber, lantas bangun I Raksasa, sagét nota lawatné Ni Cili negakin Gagak Petak ajaka tatelu. Ditu lantas I Raksasa nguber palaibné I Gagak Petak, nganti suba paak baana ngepung tekén I Raksasa, lantas toliha tekén Ni Cili palaib kakiné ngangsarang dogén, ditu lantas entungina manik toya, lantas dadi yéh koné gedé pesan, masih tuuka dogén tekén I Raksasa, buin koné entungina manik endut, masih tuuka dogén. Lantas entungina manik apuh, mati koné I Raksasa bebekan.
Tan caritaang pakeber I Gagak Petaké, teked jumahné I Bintang Lara, lantas I Bintang Lara tuun ajaka tatelu.
Kauk-kauk koné I Bintang Lara, ”Mémé, Mémé”.
”Nyén to kauk-kauk?”
”Titiang pianak Mémé”.
Masaut méméné, ”Anak pianak tiangé suba mati”.

Masaut I Bintang Lara, ”Tusing, icang suba panak Mémé I Bintang Lara”. Ditu lantas Mén Bekung pesu. Béh lega pesan kenehné Mén Bekung, tur geluta panakné saha mamunyi kéné, ”Duh Dewan titiangé Cening, kadén Mémé Cening suba mati, nu mirib kapo I Déwa, men kénkén maan Cening Gagak Petak?”.

Masaut I Bintang Lara, ”Maan Icang Mémé, né apa”. Kéto munyiné I Bintang Lara. Ngon pesan koné Mén Bekung déning ngajak nak luh dadua jegég-jegég pesan, tur méméné nakonang, ”Dija Cening maan anak luh?”. Masaut panakné, nuturang tingkah pajalané luas. Suba koné kéto lantas madabdaban I Bintang Lara lakar tangkil ka puri, ngaturang Gagak Petak. Di makiréné majalan, raris matur I Bintang Lara tekén dedari Supraba muah Ni Cili, "Inggih Cokor I Déwa driki dumun, titiang pacang tangkil ring Ida Anaké Agung, ngaturang Gagak Petaké puniki”.

”Nah lautang Bintang Lara”. Lantas majalan I Bintang Lara ngaba I Gagak Petak.
Disubané ia tangkil, kandikain lantas tekén Ida Anaké Agung, ”Kénkén Cai Bintang Lara, maan cai ngalih Gagak Petak?”

”Inggih Ratu Anak Agung, titiang matur sisip, polih titiang gagak petak”. Aturanga lantas gagak petaké ento. Disubané Ida Anaké Agung polih Gagak Petak, jeg prajani kénak rabin idané, tur       I Gagak Petak tan ja kanggén napi-napi, sakéwanten ubuhin Ida, tur linggih-linggihin Ida.

Caritaang di subané I Bintang Lara budal uli purian, malih Anaké Agung ngandika tekén parekané, ”Parekan-parekan, kénkén jani baan nayanang I Bintang Lara apang ia mati, apang bakatang gelah kurenané”.

”Inggih Ratu Déwa Agung, titiang tan pisan uning ring pidabdab punika, lédang pakayunan Cokor I Déwa”.
”Nah yén kéto, kema jani alih I Bintang Lara tundén mai jani!”.
”Inggih titiang ngiring”, tur lantas majalan.
Suba neked di purian, kandikain I Bintang Lara, ”Nah Cai Bintang Lara, kema jani ngalih tabuan ané misi inana aba mai!”.
”Inggih”, kéto aturné I Bintang Lara, lantas mapamit.

Tan carita di jalan, teked jumahné lantas ngeling. Matakon Ni Supraba, ”Yéh Bintang Lara, kenapa dadi ngeling?”. Masaut I Bintang Lara nuturang saunduk-undukné.
”Yéh yén kéto, da kéweh, ento jemak nyuhé abungkul!” Lantas nyemak koné nyuh abungkul, tur téngténga koné tekén I Bintang Lara, ento pastuna tekén Ni Supraba, “Nah iba nyuh, yén suba neked di purian, moga apang dadi tabuan ngebekin puri!”

Nah di subané I Bintang Lara neked di puri, ka aturang nyuhé ento. Sajaan nyuhé ento lantas dadi tabuan tur inané ngebekin puri, ditu lantas kéweh Anaké Agung, tur gelur-gelur ngaukin I Bintang Lara, ”Bintang Lara, Bintang Lara, gediang tabuané, nira takut!”. Gedianga lantas tabuané tekén I Bintang Lara. Di subané ilang tabuané buin I Bintang Lara kandikain ngalih lelipi, apanga ngajak panak tatelu, tur gedéné apang lamun ketungané, tur apang tegakina tekén I Bintang Lara.

Déning kéto sedih koné buin I Bintang Lara, tur katakonin baan Ni Supraba, ”Kénkén dadi ngeling dogén, Adi?”.

Masaut I Bintang Lara, ”Titiang kapandikaang ngalih lelipi, lamun ketungan gedéné, tur apang ngajak panak tatelu”.
”Nah yén kéto, da Adi ngeling, ento ketungané tegakin isinin lu tatelu!”, kéto pangandikan dedari Supraba. Lantas tegakina koné ketungané, tur pastuna tekén Ni Supraba, ”Nah iba ketungan, moga iba dadi lelipi!” Lantas ketungané dadi lelipi.

Tan carita suba neked di puri, katurang lantas tekén Ida Anaké Agung, ”Inggih Ratu Déwa Agung, puniki lelipi”. Mara kacingakina tekén Ida Anaké Agung, ditu lantas Anaké Agung gelur-gelur kabatek ban ajerih Idané. Ditu lantas kandikaang ngediang lantas buin lelipine.

Tan carita, gedianga lantas lelipine tekén I Bintang Lara. Sasubané kéto, mulih lantas I Bintang Lara.

Caritaang Ida Anaké Agung bendu pesan pakayunané, déning tan nyidaang ngamatiang I Bintang Lara, lantas Ida ngaukin bahudandan idane miwah tanda mantri, prebekel lakar ngebug I Bintang Lara. Sasampuné sami rauh tur pada sregep ngaba sanjata lantas mamargi, Ida Anaké Agung ngalinggihin jaran. Tan carita Ida ring margi, kacarita I Bintang Lara tahen suba tekén déwékné lakar siatina tekén Anaké agung. Ditu lantas ia kéweh pesan.

Mara kéto lantas ngandika Ni supraba, ”Béh Bintang Lara, da kéweh-kéweh lamun nira nu dini, kema jani alihang bontang jagung liunang, tur lantas celek-celekang di duur pamesuané, embatin lantas sabuk ilehang ditu di duur jelanané, tur tekedang ka ampiké. Yén suba suud pedemang lantas déwék adiné jumah metén ajak Ni Cili”, asapunika pangandikan dedariné, lantas I Bintang Lara ngalih bontang jagung, tur kacelek-celekang di duur pamesuané, kébekin pesan kayang ka ampiké, muah ka embatin sabuk mailehan. Suba kéto macelep lantas mulihan ajaka dadua tur ka kancing jandélané. Jani kapastu bontang jagung baan dedari Supraba apang dadi senjata. Dadi lantas sanjata ngebekin umah. Buin sabuké kapastu dadi lelipi liu pesan tur galak pesan yan ada musuh.

Gelisang satua, jani kacarita Ida Anaké Agung rauh, Ida sagrehan tur uli joh suba ngamunyiang bedil, uyut pesan koné munyin bedilé, lén jaran ngrégéh tan papegatan.
Kacarita Anaké Agung bendu pesan kayuné, tur sahasa jeg macelep mulihan panyengker tur gelur-gelur ngaukin I Bintang Lara. Mara kéto, rebuta koné anaké agung tekén lelipiné, ada ngutil, ada nglilit tur kaludin baan sanjata ngebekin tan kena wilang liuné, kayang panjak idané liu kena tebeka, tur liu ané ngemasin mati, tur Ida Anak Agung séda. Sasisan mati, makejang mlaib pati luplup, ada ané labuh ka grémbéngé nepén batu lantas mati, ada ané mati kajekjek timpal.

Tan cinarita, di subané Anaké Agung séda, caritaang jani I Bintang Lara nyendénin dadi Anak Agung, tur Ni Supraba miwah Ni Cili lantas anggona kurenan. Ditu lantas I Bintang Lara nemu kasukaan tan patanding.



Sumber : http://wahyoesquares.blogspot.com/2011/05/kumpulan-satua-bali.html 
Share:

SEKHA SANTHI DANG DING DONG

SEKHA SANTHI DANG DING DONG
Silahkan klik gambar
OM SWASTYASTU - SELAMAT DATANG DI ARYAWANGSABLOG - SEMOGA BERMANFAAT

daftar isi

Total Tayangan

Powered By Blogger

Categories 2